Νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer) – Συμπτώματα και Διαχείριση

Τι είναι η νόσος Αλτσχάιμερ;

Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή που οδηγεί σε απώλεια μνήμης και γνωσιακή έκπτωση. Είναι ο πιο κοινός τύπος άνοιας, που αντιπροσωπεύει το 60% έως 80% των περιπτώσεων. Η εξέλιξη της νόσου οδηγεί σε μια συνεχή μείωση της ικανότητας σκέψης, της συμπεριφοράς και των κοινωνικών δεξιοτήτων που διαταράσσει την ικανότητα ενός ατόμου να λειτουργεί ανεξάρτητα.

Η ασθένεια περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Δρ Alois Alzheimer το 1906.

Αιτίες και Παράγοντες κινδύνου της Νόσου Αλτσχάιμερ

Η νόσος του Αλτσχάιμερ πιστεύεται ότι προκαλείται από την ανώμαλη συσσώρευση πρωτεϊνών μέσα και γύρω από τα εγκεφαλικά κύτταρα. Μία από τις εμπλεκόμενες πρωτεΐνες ονομάζεται β-αμυλοειδή, οι εναποθέσεις της οποίας σχηματίζουν πλάκες γύρω από τα εγκεφαλικά κύτταρα.

Η άλλη πρωτεΐνη ονομάζεται Ταυ, η οποία εξαπλώνεται μέσω νευρωνικών συνδέσεων και διευκολύνεται η εξάπλωσή της μέσω της πρωτείνης β-αμυλοειδή οδηγώντας σε νευρωνικό θάνατο και τελικά σε άνοια.

Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου:

• Γενετικοί παράγοντες: Ορισμένα γονίδια έχουν συνδεθεί με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
• Τρόπος ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες: Οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο της νόσου του Αλτσχάιμερ.
• Ηλικία: Ο πιθανότητες και ο κίνδυνος να νοσήσει κάποιος από Αλτσχάιμερ αυξάνονται με την ηλικία.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αιτίες και τους παράγοντες κινδύνου της νόσου του Αλτσχάιμερ μπορείτε να βρείτε στο ενημερωτικό δελτίο του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Γήρανση – Alzheimer’s Disease.

Στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ

Τα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου και καθώς η νόσος προχωρά στα επόμενα στάδια. Στα πρώτα σημάδια της νόσου ο πάσχων ξεχνάει πρόσφατα γεγονότα ή συνομιλίες. Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, το άτομο με νόσο του Αλτσχάιμερ θα αναπτύξει σοβαρή εξασθένηση της μνήμης και θα χάσει την ικανότητά του να εκτελεί καθημερινές εργασίες.

Τα στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ περιλαμβάνουν:

Προκλινικό στάδιο (ήπιο Αλτσχάιμερ):

Η νόσος του Alzheimer ξεκινάει πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αυτό το στάδιο ονομάζεται προ-κλινική νόσος του Alzheimer και δεν θα παρατηρήσετε ιδιαίτερα συμπτώματα κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου. Στο πρώιμο στάδιο της νόσου του Αλτσχάιμερ, που συχνά αναφέρεται ως ήπιο Αλτσχάιμερ, τα συμπτώματα είναι διακριτικά και μπορεί να είναι όμοια με συμπτώματα φυσικής γήρανσης.

Μεσαίο Στάδιο (ήπια γνωστική διαταραχή):

Το μεσαίο στάδιο του Αλτσχάιμερ είναι συνήθως το μεγαλύτερο και μπορεί να διαρκέσει για πολλά χρόνια. Στο στάδιο αυτό οι ηλικιωμένοι βιώνουν μια ήπια γνωσιακή εξασθένηση ή MCI (Mild Cognitive Impairment). Τα άτομα με MCI (Mild Cognitive Impairment) μπορούν ακόμα να φροντίζουν τον εαυτό τους και να κάνουν τις συνήθεις δραστηριότητές τους.

Καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, εμφανίζεται αυξημένη απώλεια μνήμης, σύγχυση και δυσκολία στην αναγνώριση φίλων και οικογένειας. Επίσης, μπορεί να δυσκολεύονται με πολύπλοκες εργασίες και με την οργάνωση, και να εμφανίσουν αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά.

Τελευταίο στάδιο Αλτσχάιμερ (σοβαρή):

Στο τελευταίο στάδιο της νόσου του Αλτσχάιμερ, τα άτομα χάνουν την ικανότητα να ανταποκρίνονται στο περιβάλλον τους, όπως να συνεχίσουν μια συνομιλία. Καθώς η μνήμη και οι γνωστικές δεξιότητες συνεχίζουν να επιδεινώνονται, μπορεί να συμβούν σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα. Σε αυτό το στάδιο ο πάσχων χρειάζεται συνεχή βοήθεια στις καθημερινές δραστηριότητες.

Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ;

Τα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στις παρακάτω κατηγορίες.

• μνήμη,
• γνωστικές ικανότητες,
• διάθεση και συμπεριφορά
• σωματικές ικανότητες

Ακολουθούν ορισμένα συγκεκριμένα συμπτώματα σε αυτές τις κατηγορίες:

Διαταραχές μνήμης

• Αυξημένη επιθετικότητα
• Καχυποψία
• Φόβος
• Κοινωνική απόσυρση
• Συχνές αλλαγές στη διάθεση
• Ψευδαισθήσεις
• Κατάθλιψη
• Άγχος
• Έλλειψη κινήτρων και πρωτοβουλίας
• Διαταραχές ύπνου

Κινητικές και άλλες δυσκολίες

• Δυσκολία στο περπάτημα, προβλήματα ισορροπίας
• Αυξημένη μυϊκή αδυναμία
• Δυσκολία στην κατάποση
• Αδυναμία ελέγχου του εντέρου και της ουροδόχου κύστης
• Απώλεια ενδιαφέροντος για φαγητό,

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο. Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα.

Περισσότερες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματα και τα στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ μπορείτε να βρείτε στη σελίδα Mayo Clinic – Νόσος Αλτσχάιμερ.

Διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ

Η διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ περιλαμβάνει μια ενδελεχή εξέταση που περιλαμβάνει:

• Ιατρικό ιστορικό: Αξιολόγηση του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς, συμπεριλαμβανομένων των παθήσεων που είχε και τυχόν φαρμάκων που παίρνει ο ασθενής.
• Φυσική εξέταση: Βοηθάει στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν συμπτώματα παρόμοια με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
• Νευρολογική εξέταση: Αξιολόγηση της μνήμης του ασθενούς, των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, του εύρους προσοχής και των δεξιοτήτων μέτρησης, χρήση της γλώσσας και κινήσεων των ματιών.
• Απεικόνιση εγκεφάλου: Οι εικόνες του εγκεφάλου χρησιμοποιούνται πλέον κυρίως για τον εντοπισμό ορατών ανωμαλιών που σχετίζονται με καταστάσεις διαφορετικές από τη νόσο του Αλτσχάιμερ – όπως εγκεφαλικά επεισόδια, τραύματα ή όγκοι – που μπορεί να προκαλέσουν γνωστικές αλλαγές.

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ δίνει την ευκαιρία να αναζητηθεί θεραπεία που θα μπορούσε να επιβραδύνει την εξέλιξη των συμπτωμάτων.

Υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, υπάρχουν διάφορα φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Οι αναστολείς της χολινεστεράσης και η μεμαντίνη μπορούν να βοηθήσουν όχι μόνο στα προβλήματα μνήμης αλλά και στη συμπεριφορά και τη λειτουργικότητα των ασθενών με άνοια.

Τα περισσότερα φάρμακα για τη νόσο του Αλτσχάιμερ λειτουργούν καλύτερα για άτομα που βρίσκονται στα αρχικά ή μεσαία στάδια της νόσου. Για παράδειγμα, ορισμένα φάρμακα μπορεί να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τις δεξιότητες μνήμης και την ικανότητά σας να κάνετε καθημερινές εργασίες για κάποιο χρονικό διάστημα.

Οι κύριες θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα: Πολλά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της μνήμης και άλλων γνωστικών αλλαγών σε άτομα με νόσο του Αλτσχάιμερ.
• Θεραπείες χωρίς φάρμακα: Ορισμένες προσεγγίσεις επικεντρώνονται σε αλλαγές συμπεριφοράς, σωματική δραστηριότητα και διατήρηση της πνευματικής λειτουργίας.
• Πειραματικές θεραπείες: Οι ερευνητές δοκιμάζουν συνεχώς νέες θεραπείες για τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις θεραπευτικές επιλογές για τη νόσο του Αλτσχάιμερ μπορείτε να βρείτε στο ενημερωτικό δελτίο του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Γήρανση – Alzheimer’s Disease.

Πως αντιμετωπίζεται η νόσος Αλτσχάιμερ;

Η ζωή με τη νόσο του Αλτσχάιμερ μπορεί να είναι δύσκολη τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους συγγενείς τους.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την αντιμετώπιση:

• Για ασθενείς: Παραμείνετε δραστήριοι και αφοσιωμένοι, διατηρήστε μια υγιεινή διατροφή, καθιερώστε ένα τακτικό πρότυπο ύπνου και επικοινωνήστε ανοιχτά με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψης σας.
• Για τους συγγενείς: Φροντίστε τη δική σας υγεία και ευημερία, αναζητήστε υποστήριξη από άλλους, μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για την ασθένεια και να είστε υπομονετικοί και με ενσυναίσθηση.

Πρόληψη και Διαχείριση της Νόσου Αλτσχάιμερ

Αν και δεν υπάρχει αποδεδειγμένος τρόπος πρόληψης της νόσου του Αλτσχάιμερ, ορισμένες ενέργειες μπορεί να βοηθήσουν:

• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Η τακτική σωματική δραστηριότητα και η υγιεινή διατροφή μπορεί να καθυστερήσουν την εμφάνιση της νόσου του Αλτσχάιμερ.
• Διανοητικές ασκήσεις: Η διατήρηση της πνευματικής δραστηριότητας (ανάγνωση, γραφή) μπορεί να βοηθήσει στην καθυστέρηση της εμφάνισης της νόσου.
• Τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι: Οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη διαχείριση της πάθησης.

Το μέλλον της έρευνας για το Αλτσχάιμερ

Η έρευνα για τη νόσο του Αλτσχάιμερ βρίσκεται σε εξέλιξη και συνεχώς. Οι τρέχουσες τάσεις της έρευνας περιλαμβάνουν τη μελέτη του ρόλου της φλεγμονής και της ανοσολογικής απόκρισης στη νόσο και την ανάπτυξη νέων τεχνικών απεικόνισης για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου του Αλτσχάιμερ.

Υπάρχει ελπίδα ότι αυτές και άλλες ερευνητικές προσπάθειες θα οδηγήσουν σε νέες στρατηγικές για την πρόληψη, τη θεραπεία και, τελικά τη θεραπεία.